Nghiên cứu chỉ ra những ảnh hưởng tiềm ẩn của việc làm nhiều việc cùng lúc và cách sắp xếp trật tự công việc.

Việc đa nhiệm có thể cần thiết, nhưng không nhất thiết phải để mọi thứ trở nên lộn xộn. Năng suất thực sự không phải là làm nhiều - mà là làm những việc quan trọng với sự tập trung và cẩn trọng.

Trong nhịp sống ngày nay, đa nhiệm dường như đã trở thành điều không thể tránh khỏi. Chúng ta vừa trả lời email vừa nấu ăn, vừa nghe điện thoại công việc vừa vội vã đón con, vừa suy nghĩ về danh sách việc cần làm khi đang ngồi cùng gia đình. Cảm giác như nếu không làm nhiều việc cùng lúc, chúng ta sẽ chẳng thể hoàn thành tất cả.

Nhưng liệu cách sống này có thực sự giúp chúng ta làm việc hiệu quả hơn, hay ngược lại, nó đang âm thầm gây ra những tổn hại mà ta không nhận ra?

Giới hạn của con người

Mặc dù đa nhiệm có vẻ giúp ta tận dụng tối đa thời gian, nhưng khoa học lại cho thấy điều ngược lại.

Bộ não con người được thiết kế để tập trung sâu vào một nhiệm vụ tại một thời điểm. Khi cố gắng làm nhiều việc cùng lúc, thực chất chúng ta chỉ đang chuyển đổi qua lại giữa các nhiệm vụ với tốc độ cao. Mỗi lần chuyển đổi này đều có cái giá phải trả: chúng ta suy nghĩ chậm hơn, dễ mắc sai lầm hơn và nhanh cảm thấy kiệt sức hơn. Về lâu dài, tình trạng này có thể dẫn đến căng thẳng mãn tính và kiệt quệ tinh thần.

Không chỉ các nghiên cứu khoa học, mà ngay cả kinh nghiệm sống cũng cho thấy sự phân tán này khiến cuộc sống trở nên khó khăn hơn. Giáo lý Hội Thánh Công giáo nhắc nhở rằng "con người cần dành thời gian thích hợp để nghỉ ngơi" (CCC 2184). Dù điều này được nói trong bối cảnh giữ ngày Sa-bát, nhưng nguyên tắc này mang ý nghĩa sâu xa hơn: chúng ta không được tạo ra để sống trong trạng thái luôn vội vã, bị kéo về nhiều hướng cùng một lúc.

Tuy nhiên, thực tế là trong xã hội hiện đại, việc giảm tốc độ dường như là điều không thể, vì công việc, trách nhiệm và nghĩa vụ hằng ngày vẫn luôn hiện diện.

Đa nhiệm – Điều không thể tránh khỏi

Chúng ta không thể hoàn toàn tránh khỏi việc đa nhiệm. Phụ huynh phải vừa làm việc vừa chăm sóc con cái. Nhân viên phải xử lý nhiều dự án cùng lúc. Việc quản lý gia đình đòi hỏi chúng ta phải theo dõi tài chính, công việc nhà, lịch trình, và nhiều thứ khác. Trong một thế giới mà cấu trúc kinh tế - xã hội buộc con người phải làm nhiều việc cùng lúc, từ bỏ hoàn toàn việc đa nhiệm là điều không thực tế.

Vấn đề không phải là từ bỏ đa nhiệm, mà là học cách làm nó một cách thông minh – biết cách quản lý nhiều nhiệm vụ mà vẫn giữ được sự bình an và tập trung. Và đó là lúc sự sắp xếp có chủ đích phát huy tác dụng.

Làm thế nào để đa nhiệm mà không bị quá tải?

Nếu không thể tránh khỏi việc phải làm nhiều thứ cùng lúc, thì làm thế nào để chúng ta có thể thực hiện nó một cách hiệu quả, mà không cảm thấy kiệt sức? Dưới đây là một số phương cách giúp bạn duy trì sự tập trung và cân bằng trong cuộc sống:

1. Nhóm các nhiệm vụ lại với nhau

Không phải mọi việc đều cấp bách và không phải tất cả đều cần được xử lý ngay lập tức. Hãy dành thời gian để xác định những nhiệm vụ quan trọng nhất mỗi ngày và ưu tiên hoàn thành chúng trước. Ngoài ra, hãy nhóm các công việc tương tự lại với nhau. Ví dụ, thay vì kiểm tra email liên tục suốt cả ngày, hãy đặt một khoảng thời gian cố định để làm việc đó. Điều này giúp giảm sự chuyển đổi liên tục giữa các nhiệm vụ và nâng cao hiệu suất làm việc.

2. Biến công nghệ thành trợ thủ đắc lực

Công nghệ đôi khi là nguyên nhân khiến chúng ta bị quá tải thông tin, nhưng nếu biết sử dụng đúng cách, nó có thể giúp cuộc sống trở nên dễ dàng hơn. Các ứng dụng lịch, thanh toán tự động, dịch vụ giao hàng tận nhà hay thiết bị nhà thông minh có thể giúp giảm bớt gánh nặng tinh thần, giúp bạn không phải ghi nhớ quá nhiều thứ cùng một lúc.

Thay vì coi công nghệ là kẻ thù, hãy biến nó thành một công cụ giúp bạn có thêm thời gian cho những điều thực sự quan trọng — gia đình, sức khỏe, niềm tin và những mối quan hệ ý nghĩa.

3. Đặt ranh giới giữa công việc và nghỉ ngơi

Việc liên tục làm nhiều việc cùng lúc có thể dẫn đến kiệt sức, nhưng nghỉ ngơi có chủ đích có thể giúp ngăn chặn điều đó. Ngay cả những khoảng nghỉ ngắn, như ra ngoài hít thở không khí, dành thời gian cầu nguyện, hoặc chỉ đơn giản là hít thở sâu vài lần, cũng có thể giúp tái tạo năng lượng tinh thần.

Đức Giáo Hoàng Phanxicô, trong thông điệp Laudato Si’ đã nhắc nhở rằng “Chúng ta không được tạo ra để bị nhấn chìm trong dòng chảy không ngừng của các kích thích mới” và rằng “một lối sống lành mạnh bao gồm những khoảnh khắc nghỉ ngơi” (LS 237). Nghỉ ngơi không phải là lãng phí thời gian nhưng nó giúp ta tái tạo năng lượng để sống và làm việc một cách hiệu quả hơn.

4. Sống từng khoảnh khắc

Một trong những nguy cơ lớn nhất của đa nhiệm là nó khiến chúng ta đánh mất khoảnh khắc hiện tại. Dù đang làm việc, dành thời gian cho gia đình hay cầu nguyện, hãy thực sự tập trung vào điều mình đang làm. Khi chúng ta hiện diện trọn vẹn trong từng khoảnh khắc, các mối quan hệ trở nên sâu sắc hơn, công việc trở nên hiệu quả hơn, và cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn. Trẻ em đặc biệt nhạy cảm với điều này — chúng cần cảm thấy rằng cha mẹ đang thực sự chú ý đến mình, điều mà chúng ta không thể làm được nếu tâm trí liên tục bị phân tán bởi hàng loạt công việc khác nhau.

Tìm kiếm sự cân bằng

Đa nhiệm có thể là điều không thể tránh khỏi, nhưng điều đó không có nghĩa là cuộc sống phải rơi vào sự hỗn độn. Bằng cách sắp xếp công việc hợp lý, tận dụng công nghệ một cách thông minh và dành thời gian nghỉ ngơi có chủ đích, chúng ta có thể tìm ra một cách sống lành mạnh hơn.

Năng suất thực sự không nằm ở việc làm nhiều hơn, mà là làm những điều có ý nghĩa với sự tập trung và cẩn trọng. Khi tạo ra trật tự trong cuộc sống, chúng ta không chỉ hoàn thành công việc mà còn tạo ra không gian cho một cuộc sống phong phú hơn, bình an hơn và quan trọng nhất là nhân văn hơn.

Tác giả: Daniel Esparza 

Nguồn: Aleteia

Chuyển ngữ: Chuyển ngữ: Lm. Giuse Phan Hoàng Nguyễn, RCJ - Dòng Tông Đồ Ơn Gọi